انواع روغن آب صابون و کاربرد آنها

آب صابون چیست و چه کاربردی دارد؟ روغن آب صابون نوعی سیال است که با نام های مختلف روغن خنک کننده، روغن برش و یا امولسیون برش هم شناخته می شود. این ماده سیال برای روان کاری و خنک سازی طی فرآیند های ماشین کاری، فلز کاری، برش کاری، تراشکاری، فرزکاری، و غیره به کار گرفته می شود تا هم سطح محیط کار را خنک کند، هم اینکه خاصیت روان کنندگی داشته و باعث می شود که ابزارهای مورد استفاده و فلزی که بر روی آن کار می شود، دچار زنگ زدگی، خوردگی، و ترک خوردگی و شکستگی نشوند. این امر به معنای افزایش عمر ابزارآلات مورد استفاده و بهینه سازی محصول نهایی می شود. روغن آب صابون دارای اشکال و انواع مختلفی است که باعث می شود انتخاب روغنی که مناسب برای کار شما باشد، تبدیل به فرآیند و امر پیچیده ای شود. در این نوشته قصد داریم معرفی مختصری از انواع آب صابون تراشکاری داشته باشیم، کاربردها، مزایا، معایب و عوامل مهم برای انتخاب هر نوع را بیان کنیم.

سه روش اصلی وجود دارد که می توان از طریق آنها سیال روغن آب صابون را به سطح کار و منطقه برش وارد کرد. رایج ترین روش روشی است که با نام سیل شناخته می شود و طی آن کل منطقه برش و سطح کار با مقدار مشخصی از روغن حل شونده پوشش داده می شود.

روش دیگر استفاده از روش Through Spindle Cooling (TSC) است که معمولا در دستگاه های CNC به کار برده می شود. در این روش روغن آب صابون از طریق اسپیندل به ابزار برش و در نتیجه سطح کار اسپری می شود. این روش باعث می شود که میزان خنک شدن ابزارها و سطح کار بیشتر شود، ضمن اینکه راحت تر می توان تراشه ها را تخلیه کرد و در نتیجه زمان چرخه استفاده از دستگاه کاهش پیدا کرده و عمر آن افزایش می یابد.

و در نهایت روش سوم که روش MQL یا استفاده از حداقل میزان روان کننده است که طی آن با استفاده از یک اسپری سبک حاوی مخلوط روغن / هوا، روغن حل شونده را بر روی سطح کار اسپری می کنند. این روش نسبت به سایر روش ها باعث ایجاد کمترین مقدار خنک کنندگی می شود و برای همین اصلا برای ماشین کاری ها و تراشکاری های سنگین با حجم های زیاد مناسب نیست.

انواع روغن های برش و کاربرد آنها

روغن های خالص  و غیر قابل امتزاج: روغن های خالص از نوع روغن های نفتی یا گیاهی هستند که برای بهینه سازی عملکردشان، برخی عناصر را به آنها اضافه می کنند. معمولا این نوع روغن ها، بالاترین مقدار روان کنندگی را دارند و به خوبی فلزات مورد استفاده را در برابر زنگ زدگی یا خوردگی محافظت می کنند و باعث افزایش پایداری آنها می شوند. البته باید توجه داشت که این نوع روغن ها کمترین مقدار خنک کنندگی  را دارند. نکته مهم درباره روغن های برش خالص، نامحلول بودن آنها در آب است. از این مدل روغن ها باید همواره به خوبی مراقبت کرد تا تمیز باقی بمانند چون تمایل زیادی به ایجاد بخار دارند که اگر در هنگام استفاده مراقبت های ایمنی انجام نگیرد، خطر آتش سوزی دارند. مهم ترین کاربردهایی که می توان برای روغن خالص در نظر گرفت، استفاده در روش MQL، استفاده در عملیات های ماشین کاری سنگین، فرزکاری، تراشکاری، سنگ زنی و غیره می باشد.

روغن آب صابون: روغن آب صابون، نوعی روغن حل شونده در آب است که باعث ایجاد امولسیون می شود. این نوع آب صابون تراشکاری می تواند سطح وسیعی را پوشش دهد، ظرفیت روان کاری آن بالاست و به اندازه کافی می تواند محیط کار را خنک کند. همین امر باعث می شود که این نوع روغن آب صابون برای برش های سنگین کاملا مناسب باشد. باید توجه داشت که در این نوع روغن حل شونده، حتی اگر به دلایل مختلف مثل ورود تراشه های ماشین کاری یا هر نوع ماده ای که امکان ورود به مخزن را داشته باشد، آب صابون دچار آلودگی شود، باز هم هرگز ماهیت خود را از دست نمی دهد و خواص آن ثابت باقی می ماند. روغن آب صابون در آب را معمولا می توان برای هر نوع ماشین کاری و فلز کاری به کار برد، اما باید توجه داشت که این نوع آب صابون به شدت مستعد بروز مشکلاتی است که می توانند بر اثر ورود باکتری ها به آن رخ دهند. البته استفاده از آنها بسیار مقرون به صرفه است، چون از ارزان ترین و پرمصرف ترین انواع روغن های حل شونده در آب هستند.

انواع آب صابون

آب صابون نیمه سینتیک: آب صابون نیمه سینتیک معمولا ترکیبی از روغن های سینتیک و روغن آب صابون هستند و البته خواص و قیمت آنها نیز حد وسط این دو ماده است. به همین دلیل است که می توان گفت این نوع روغن آب صابون یکی از بهترین راه حل ها برای روان کنندگی سطح کار و خنک کردن آن می باشد. نکته مهم درباره این نوع آب صابون تراشکاری آن است که می توان ترکیبات شیمیایی آن را بسته به موقعیت ها و فرآیندهای مختلف تنظیم کرد و به این ترتیب مقاومت این نوع روغن در برابر انواع باکتری ها را افزایش داد.

روغن آب صابون سینتیک: روغن های سینتیک از اساس از روغن های نفتی یا معدنی به وجود نمی آیند، بلکه ترکیب اصلی آنها مواد آلی و معدنی قلیایی است. این نوع روغن آب صابون چه به صورت ترکیب با آب و رقیق شدگی و چه به صورت خالص و بدون رقیق شدگی بهترین نوع عملکرد را دارند. روغن آب صابون سینتیک معمولا بیشترین میزان مقاومت در برابر باکتری ها را داشته و از نظر خنک کنندگی نیز دارای بیشتری میزان ظرفیت است. به همین دلیل است که از چنین روان کننده هایی در انواع دستگاه های CNC، ماشین های تراشکاری و غیره استفاده می کنند. این نوع ماده باعث می شود که عملکرد فلز کاری به بهترین شکل ممکن انجام شود و عمر ابزارهای مورد استفاده نیز افزایش پیدا کند. البته بسیار مهم است که بدانیم این نوع روغن حل شونده گران ترین نوع روغن آب صابون موجود در بازار است. این نوع سیالات بیشترین نیاز را به مراقبت، نگهداری و اصلاح دارند تا حدی که باید کیفیت آب مورد استفاده را نیز بررسی کرد. نکته بسیار مهم دیگر در مورد این نوع روغن ها آن است که چون از پایه روغن معدنی در چنین مدل هایی از آب صابون تراشکاری استفاده نمی شود، در نتیجه نمی تواند از خوردگی ابزارآلات و فلزات موجود در سطح کار جلوگیری کند.

عوامل مهم در انتخاب آب صابون

اولین عامل مهم برای انتخاب روغن آب صابون مناسب، ایمنی آن است. جابجا کردن و استفاده از سیالات برش خطرات بالقوه ای از نظر سلامتی برای کارگران دارد و  به همین دلیل باید نکات ایمنی را رعایت کرد. عامل بعدی که باید در نظر داشت، آلودگی روغن آب صابون است که می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. روغن هیدرولیک و روغن روان کننده ای که برای روان تر عمل کردن دستگاه و مخزن استفاده می شود، می تواند با این سیال مخلوط شود. نحوه مخلوط شدن و نیز جداسازی این روغن ها می تواند متفاوت باشد. در برخی موارد می تواند از فیلترهای مناسب استفاده کرد. توجه داشته باشید که آلودگی باعث می شود تعادل PH به هم خورده، باکتری ها بیشتر و سریع تر رشد کنند. از طرف دیگر باید غلظت امولسیون، کیفیت آبی که برای مخلوط شدن با آن استفاده می شود و نحوه استفاده از آن را نیز در نظر گرفت. عوامل محیطی نیز از دیگر عواملی هستند که می توانند به شدت بر روی استفاده از روغن حل شونده تاثیرگذار باشند.