هم آنتی اسپاتر و هم اسپری تست جوش موادی هستند که در فرایند جوشکاری در صنایع فلزی (مثل ماشین سازی و سوله سازی) استفاده می شوند. اما بعلت اینکه به هر دو ماده در زبان محاوره ، اسپری جوشکاری گفته می شود، تصمیم گرفتیم برای جلوگیری از اشتباه، به تفاوت اسپری تست جوش و اسپری آنتی اسپاتر جوش، و البته ربط آنها به هم اشاره کنیم.
فرق اسپری جوش با آنتی اسپاتر چیست؟
چیزی که در صنایع به اسپری جوش یا اسپری جوشکاری معروف است در واقع یکی از روش های تست غیرمخرب جوش (NDT testing) است. این اسپری پس از عملیات جوشکاری و در فرایند بازرسی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش فقط برای یافتن عیوبی که سطحی هستند استفاده می شود تا مشکلاتی مانند: ترک ها، حفره های گازی و درزهایی که به سطح رسیده اند شناسایی شود. الزام استفاده از این اسپری در بازرسی چشمی اینجاست که این مشکلات آنقدر موئینه و ریز هستند که به سادگی در بازرسی چشمی (VT Visual Inspection) دیده نمی شوند. موادی که از اسپری تست جوش پاشیده می شود، درون ترک ها نفوذ می کند و آنها را نمایان می کند.
اما آنتی اسپاتر ماده دیگری است که گاها به نام اسپری جوشکاری، اسپری CO2 ، اسپری ضد پاشش جوش یا اسپری ضد جرقه جوشکاری هم می گفته می شود.
اسپری ضد جرقه جوشکاری را قبل از شروع عملیات جوشکاری به سطح کار اسپری می کنند تا پس از جوشکاری، عملیات پاکسازی سریعتر و بدون صرف هزینه و زمان انجام بشود. در واقع وظیفه اصلی آنتی اسپاتر، حذف مرحله پاکسازی سطح فلز پس از جوشکاری است.
تصورات اشتباه درباره آنتی اسپاتر
برخی تصور می کنند با استفاده از آنتی اسپاتر، پاشش جرقه ها حین جوشکاری متوقف می شود. یعنی با استفاده از آنتی اسپاتر دیگر خبری از جرقه ها و نقطه مذاب ها نخواهد بود. در حالیکه چنین چیزی تقریبا غیر ممکن است. فرایند فیزیکی ، شیمیایی و متالورژیکی جوشکاری خودبخود شامل جرقه می شود و فقط می توان میزان جرقه ها را با تنظیم فاکتور های قابل کنترل در شرایط مختلف کمتر کرد.
اما آنتی اسپاتر قرار نیست مانع پاشش جرقه شود. بلکه باعث می شود جرقه ها به سطح فلز نچسبند. در اینصورت دیگر پروژه متحمل زمان و هزینه پاکسازی پس از جوشکاری نخواهد شد. (البته آنتی اسپاتر در تورچ CO2 هم استفاده دارد. پیشنهاد می کنم درباره تفاوت آنتی اسپاتر سطح و تورچ بخوانید)
البته اسپری جوشکاری و آنتی اسپاتر چندان هم بی ربط نیستند!
نکته فنی مهمی اینجا نهفته است که افتخار دهید ما آن را بیان کنیم: درصد زیادی از قابل اعتماد بودن نتیجه تست غیرمخرب PT با استفاده از اسپری، به تمیزبودن سطح فلز بستگی دارد.
چطور؟ ماده ضد پاشش جوشکاری اولا باعث حذف مرحله پاکسازی با ابزار سخت (مثل سنگ ساب ، فرچه سیمی و قلم) می شود و احتمال آسیب به سطح را از بین می برد. بنابراین آنتی اسپاتر شرایط لازم را برای تست PT که نیاز به سطح تمیز دارد را فراهم می کند.
از طرفی برای اطمینان از اینکه روغن یا مواد دیگر هیچ عیب و نقصی را پر نکرده باشد یا نپوشانده باشد، تمیز بودن سطح فلز بسیار مهم است. اگر آنتی اسپاتر غیر روغنی و پایه آب باشد، اثر چرب بر جای نمی گذارد و شرایط همه جوره برای اجرای بی عیب و نقص یک تست PT حرفه ای فراهم خواهد بود.
